Vaak is het advies bij eenzaamheid: ‘je moet meer onder de mensen komen, ga bijvoorbeeld vrijwilligerswerk doen’. Een paar aandachtspunten.
Vrijwilligerswerk bij eenzaamheid
Meedraaien in de maatschappij is voor ons allemaal van belang. Deel uitmaken van de samenleving is een primaire behoefte van mensen. Als je dat om welke reden dan ook niet kunt, kan eenzaamheid het gevolg zijn. Daarom is het ook zo belangrijk om op een of andere manier je steentje bij te dragen. Dat kan met vrijwilligerswerk heel goed. Het is een kans om mensen te ontmoeten die staan voor dezelfde dingen als jij.
Vrijwilligerswerk gaan doen als je last hebt van eenzaamheid, dat is dan ook een goedbedoeld advies. Toch is het verstandig even na te denken voor je daarmee van start gaat. Vrijwilligerswerk is dankbaar werk, wat voor soort werk het ook is. Maar als je het doet om een oplossing te vinden voor je eenzaamheid, is het niet handig. Je neemt je eenzaamheid namelijk met je mee.
Je neemt jezelf mee
Hoe hard dit ook klinkt, je doet er een ander geen plezier mee als jij je eenzaamheid dank zij die ander wilt oplossen. Daarom is het slimmer eerst iets te doen aan je eenzaamheid, en dan pas te kiezen waar jij een bijdrage aan zou willen leveren. Maar dan is er ook heel veel waar je uit kunt kiezen! De meeste vrijwilligersorganisaties helpen je bij het zoeken naar iets waar jij je talenten kunt inzetten.
Je hoeft niet meteen te denken aan het helpen bij ouderen. Hoewel de meeste verzorg- en verpleeghuizen graag gebruik maken van vrijwilligers om de koffie rond te brengen en met mensen naar de dokter te gaan bijvoorbeeld, is dat zeker niet het enige wat goed draait dankzij vrijwilligerswerk. Scholen, verenigingen, allerlei organisaties maken dankbaar gebruik van vrijwilligers. Kijk maar eens op het Platform Vrijwillige Inzet (ja, zo heet het echt) of op NL Voor Elkaar voor inspiratie.
Helpt vrijwilligerswerk doen tegen eenzaamheid?
Het antwoord is een beetje dubbel. Doe je dat werk om te voorkomen dat je je eenzaam gaat voelen, dan waarschijnlijk wel. Als dat werk tenminste in jouw behoefte voorziet. Zoek je een spannende relatie, dan is helpen in de keuken bij het plaatselijk verzorgingshuis waarschijnlijk niet de beste manier om dat te bereiken. Zo moet het werk passend zijn bij jouw behoefte.
Uit onderzoek van Eric Schoenmaker weten we dat het doen van vrijwilligerswerk wel degelijk kan helpen bij eenzaamheid. De valkuil is dat je er afleiding vindt, maar niet leert hoe je eventuele eigen eenzaamheid kunt oplossen. Als dus dat werk stopt, kan die eenzaamheid extra sterk terugkomen. Het is dus zeker zaak om je eigen eenzaamheid aan te pakken en het vrijwilligerswerk niet te zien als oplossing als je je al langer eenzaam voelt. In dat geval is goede hulp je eerste keus.
Je bent vrijwilliger
Soms kom je mensen tegen die je graag zou willen helpen. Je hebt het idee dat ze eenzaam zijn. Ze stralen iets uit waardoor je dat denkt. Je merkt dat ze weinig bezoek krijgen, dat ze er nooit eens uit gaan. Voor je ‘in de hulpstand’ schiet, is het goed je af te vragen of er inderdaad sprake is van eenzaamheid. Dat jij in die omstandigheden je ellendig en eenzaam zou voelen zegt daarbij niet zo veel. Het kan best zijn dat zij zich prima voelen.
De tweede vraag is: wat kun je dan doen? Iemand anders veranderen is meestal een onmogelijke opdracht. Voor je dus iets wilt gaan doen aan eenzaamheid is het zaak dat je weet wat je zou kunnen doen en wat je beter kunt laten. Dat is beter voor jou en voor de ander.
Je wilt eenzame mensen helpen
Weet je zeker dat er sprake is van eenzaamheid, respecteer dan dat dat zo is. Respecteer vooral het feit dat dat het probleem is van die ander. Niemand kan de eenzaamheid van een ander oplossen. Ja, je kunt mensen bezoeken, aandacht geven, uitjes aanbieden… maar het is heel waarschijnlijk dat geen van die dingen hun eenzaamheid ook maar een pietsje vermindert. Ze zullen zelf aan de slag moeten. Daarvoor is het nodig dat ze eerst in de gaten hebben dat hun eenzaamheid niet verholpen kan worden door een paar gezellige bezoekjes.
Jouw aandacht is goud waard…
Eenzaamheid los je niet op door af en toe een bezoekje te brengen, hoe hartelijk dat ook is. Besef dat iemand de eenzaamheid niet kan oplossen door jouw bezoek. Die ander zal daarom misschien wel dankbaar zijn, maar het vermindert niet de eenzaamheid. Eenzaamheid is lastig, hardnekkig en persoonlijk. Vaak is echt deskundige hulp nodig.
Realiseer je dat jouw bezoek, jouw aandacht wel degelijk heel belangrijk is. Vergelijk het maar met iemand die gehandicapt is: je lost er de handicap niet mee op, maar het steunt wel degelijk.
Wil je als vrijwilliger aan de slag
Wil je mensen helpen die zich eenzaam voelen, besef dan dat je er niet bent om hun eenzaamheid op te lossen, maar om hen te steunen. Vraag niet te veel van jezelf. Jouw aanwezigheid is al een een geweldige cadeau dat je iemand geeft. Zoek je een organisatie waar je dat werk kunt doen, dan kun je terecht bij de grote landelijke organisaties, maar ook bij lokale projecten. Kijk in je omgeving. Bij jouw gemeente kunnen ze je verder informeren.
Zorg voor jezelf
Heb je zelf last van eenzaamheid of twijfel je? Doe dan de zelftest. Dan wet je war je aan toe bent. En wat je ok doet, zorg eerst voor jezelf. Als jij goed in je vel zit kun je meer betekenen voor een ander.
