Veel studenten worden aangemoedigd een aanpak voor eenzaamheid te bedenken. Niet helemaal eerlijk. Eenzaamheid is niet voor niets een Wicked Problem.
Studenten lopen de deur bij me plat
Begrijpelijk. Want er wordt van hen gevraagd dat ze een oplossing vinden voor een van de meest ingewikkelde problemen van onze maatschappij, namelijk eenzaamheid. Flauw om hen zonder goede voorbereiding op stap te sturen. Het toont weer aan hoe weinig kennis van zaken ook hun docenten hebben, anders zou je geen eerstejaars met zo’n opdracht opzadelen.
Afgelopen week was het raak. Meer dan dertig studenten kwamen bij me om hulp. Voortaan stuur ik ze naar dit blog. Want ik wil ze niet in de kou laten staan. Ik gaf de meest vasthoudende dit antwoord:
Je wilt eenzaamheid onder studenten aanpakken
Beste Styn,
Je komt met een hele berg vragen omdat je eenzaamheid onder studenten wilt aanpakken. Je bent een van de velen die zich melden met dergelijke vragen. Ik begrijp de wil om ‘iets te doen’. Maar wat ik zo graag voor het voetlicht breng is dat eenzaamheid aanpakken behoorlijk wat kennis en vaardigheden vraagt.
Niet voor niets komen bij ons mensen met een stevige opleiding (zoals psychologen) plus werkervaring om een jaar de opleiding tot specialist eenzaamheid te volgen. Na dat jaar hebben ze de kennis om zelf een aanpak van eenzaamheid te ontwerpen. Het is nu eenmaal niet haalbaar om dat met behulp van een paar mailtjes te doen, de materie is te complex. Als het niet zo ingewikkeld was, was het probleem ook niet zo groot!
Antwoorden op je vragen
Ik zal je vragen beantwoorden en ze meteen gebruiken om een blog te maken, zodat anderen die dezelfde vragen hebben, ook een antwoord krijgen. Daar gaat ie, hier komen je vragen in jouw volgorde:
1. Ons project gaat over eerste generatiestudenten en willen wij ervoor zorgen dat zij juist meer verbinding krijgen met anderen. Zijn er manieren hoe we dit aan kunnen pakken?
Ja, daar zijn goede manieren voor, bijvoorbeeld door online ontmoetingen te organiseren en daarbij mensen te matchen op wat ze belangrijk vinden in het leven, en niet op interesses;
2. U geeft terecht aan dat we eenzaamheid niet moeten zien als een ziekte, hoe zou u het dan definiëren?
Eenzaamheid is niets anders dan een signaal van je lijf dat je behoefte aan verbondenheid met mensen weergeeft: je komt te kort.
3. Is het lastig om een soort buddy-systeem te ontwikkelen met mensen die weinig ervaring hebben? En zijn er eventueel tools waardoor dit wel mogelijk is?
Hier moet je alleen aan beginnen als je zeker weet dat mensen die er aan meedoen geen last hebben van eenzaamheid, dan kan het goed preventief werken doordat het mensen samenbrengt. (Lees meer hierover verderop).
4. Heeft social media invloed op de eenzaamheid onder jongeren/ studenten?
Onderzoeken zijn hier niet helemaal eensgezind in, maar je kunt wel stellen dat als je geen vrienden hebt je ze praktisch ook niet online krijgt, behalve als het om game-vrienden gaat, terwijl als je vrienden hebt je daar makkelijker mee in contact blijft met behulp van online media. Per saldo is het dus neutraal, waarbij in individuele gevallen best nadeel of voordeel kan zijn.
5. Eenzaamheid is voor iedereen verschillend, maar welk element ziet u bijna bij iedereen terug?
Wat kenmerkend is, is dat eenzaamheid pas een probleem wordt als mensen de competenties missen om vrienden te maken en te houden, ongeacht de leeftijd en de omstandigheden.
6. Ziet u een verschillende aanpak voor jongeren (in dit geval de eerste generatie studenten) itt ouderen?
Hooguit de tone of voice, maar inhoudelijk gaat het steeds om hetzelfde: leer omgaan met mensen.
Een paar dingen wil ik wel graag nog met je delen, om je te behoeden voor missers die niet alleen jou, maar ook de studenten die je wilt helpen kunnen schaden:
- Eenzaamheid is normaal, een reactie op verbroken verbinding in het heden of (ver) verleden.
- Elke eerstejaars is daarom het meest kwetsbaar van alle groepen, omdat er zo ongelooflijk veel verandert.
- Iedereen moet de competenties leren om zich te verbinden met mensen; wie dat niet kan, blijft steken in eenzaamheid. Het wordt dan chronisch en dat kan op elke leeftijd gebeuren, ook bij kleine kinderen.
- Als iemand al langer last had van eenzaamheid heeft die persoon een eenzaam brein, je kunt dan zeker niet zonder meer leren wat nodig is om je eenzaamheid aan te pakken. Dat geldt dus ook voor studenten.
- Voor corona had 60% van de studenten al last van eenzaamheid
- Eenzaamheid is besmettelijk: mensen samenbrengen is geen oplossing van eenzaamheid en kan het verergeren!
Mijn tips:
- Informeer mensen (ook docenten!) over wat eenzaamheid is en wat het met je doet en laat het aan hen zelf over om dat bij hen zelf te herkennen en eventueel er iets aan te doen of hulp in te roepen. Je kunt mensen niet dwingen.
- Adviseer mensen om hun contacten te onderhouden en nieuwe contacten aan te gaan: ga daten, ontmoet elkaar online en spreek ook in real life af! Zonder contacten gaat een mens dood, weliswaar langzaam, maar ook heel zeker.
- Tip mensen om een online test te doen om te meten hoe ze ervoor staan en een cursus te volgen als uit de test blijkt dat dat zinvol is.
- Adviseer mensen die al eerder last hadden van eenzaamheid om naar de psycholoog te gaan en daar hulp te vragen.
- Adviseer mensen die er niet zelf uitkomen om gespecialiseerde hulp in te roepen. Er kan meer en het kan meestal veel sneller dan je denkt!
Tot slot
Ik heb een klein boekje gemaakt, waar heel kort in staat wat cruciaal is om te weten als het om eenzaamheid gaat. Je vindt het hier. Deel het, want bewustwording is stap één van de aanpak van eenzaamheid.
