Hoe mondmaskers bijdragen aan eenzaamheid is bij veel mensen niet bekend. Dit is hoe het werkt.
Eenzaam door mondmaskers
Los van alle corona-eenzaamheid die wordt veroorzaakt doordat we ons moeten isoleren is er het fenomeen dat mensen die zich eenzaam voelen de gezichten van andere mensen niet goed kunnen interpreteren. Het blijkt dat eenzaamheid maakt dat we wat terughoudender zijn in onze benadering van anderen. Dat we in gezichten van vreemden vooral eerder een bedreiging zien dan wanneer we ons niet eenzaam voelen.
Onzekerheid
Als we de gezichten van mensen niet herkennen, vooral als het gaat om mensen die we goed kennen, leidt dat tot eenzaamheid, wees een Australische studie uit. Het blijkt dat mensen zich onzeker voelen als ze een ander niet meteen herkennen, dat ze zich dan liever terugtrekken dan zich vreemd gedragen in het bijzijn van die niet-herkende persoon.
Je kunt je daar wel iets bij voorstellen: als je gezellig met je dochter aan het praten bent, maar je herkent haar niet en je behandelt haar als een vreemde, krijg je een raar gesprek.
Je zou de indruk wekken dat je ze niet meer op een rijtje hebt en daarom vermijd je dus dat soort situaties. (Overigens is dit vergelijkbaar met wat we kennen van de gevolgen van gehoorstoornissen: ook dat leidt tot vreemd gevonden worden in gezelschap en tot terugtrekken.)
Dubbele gevolgen voor eenzaamheid
De twee fenomenen versterken elkaar: als je een gezicht niet herkent doordat de ander een masker draagt, en je bent al een beetje huiverig tegenover andere mensen, dan is de neiging niet groot om eens een gezellig gesprek aan te gaan. Je gaat eerder een blokje om. Mondmaskers vergroten het gevoel van bedreiging dat mensen met eenzaamheid al snel hebben.
Mondmaskers dragen niet bij tot een gevoel van veiligheid, en zouden wel eens meer kunnen bijdragen aan het vergroten van eenzaamheid dan we vermoeden.
Spatschermen
Als mondmaskers verplicht zijn, is er geen ontkomen aan. Of ze nu werken of niet. Het doet een beetje denken aan die middeleeuwse maskers waar ze kruiden in droegen. Daar kijken we nu meewarig op neer, maar doen we het zelf nu zo veel beter? Hoewel mondmaskers de ogen vrij laten, zijn ze een ramp voor het herkennen van mensen en voor het lezen van gezichtsuitdrukkingen. Een grap maken is een hachelijke zaak, omdat je maar moeilijk met je gezicht kunt aangeven dat er iets te lachen valt.
Uitstralen dat je geen kwaad in de zin hebt is ook niet eenvoudig als je gezicht bedekt is met een masker. Daarom is in situaties waarin dat kan, het dragen van een spatscherm een stuk beter dan een mondmasker. We begrijpen elkaar dan duidelijk veel beter en kunnen dus beter communiceren.
Communiceren
Als er iets is dat eenzaamheid in de hand werkt, dan is het niet kunnen communiceren. Alles wat daar verbetering in kan brengen is onder normale omstandigheden al zinvol, maar in tijden van verplichte gezichtsbescherming geldt dat nog meer.
