Omdat eenzaamheid voorkomt bij 40% van de ‘gemiddelde’ Nederlanders, is de kans nog veel groter dat het voorkomt bij mensen die te maken hebben met zorgmedewerkers. Wat moet je van eenzaamheid weten?
Eenzaamheid in de zorg… wat moet je ermee?
Omdat eenzaamheid voorkomt bij 40% van de Nederlanders, is de kans groot dat het minstens zo vaak voorkomt bij mensen die ergens in ons systeem verzorgd worden. Wat moet je met die wetenschap als je werkzaam bent in de zorg? Bij elke vorm van zorg moet je er rekening mee houden dat mensen meer gespannen zijn dan anders. Of het nu gaat om tandzorg of om opname in een revalidatiekliniek, om een scan of een therapeutische behandeling, mensen zijn vaak gespannen.
Extra stress
Mensen die zich eenzaam voelen hebben altijd al een stressysteem dat wat overvraagd is. Eenzaamheid maakt dat cortisolwaarden niet meer gelijkmatig zijn en vaak verhoogd, de hormoonhuishouding is in de war en dat heeft uiteraard ook uitwerking op hun gedrag. Mensen die last hebben van eenzaamheid zijn daardoor extra gespannen en vaak – zacht gezegd – wat minder gezellig. Het is om te beginnen al goed om dat te weten.
O.K. En verder?
Omdat het zo veel voorkomt moet je er altijd rekening mee houden dat eenzaamheid een rol kan spelen in het gedrag van mensen. Wat je beslist moet weten is dat mensen die zich eenzaam voelen de gezichtsuitdrukking van anderen niet goed kunnen interpreteren. Als voorzorg kiest hun brein er daarom voor om iedereen met wat argwaan te bekijken, ook de zorgmedewerkers die het beste met hen voor hebben.
Mondkapjes maken het nog eens extra bedreigend, waardoor mensen die zich eenzaam voelen zich nog eerder terug zullen trekken en meer last krijgen van stress. Voor zorgmedewerkers betekent dat: laat uit je houding merken dat je niet bedreigend bent, kijk mensen niet te veel recht in de ogen, praat duidelijk en zorg voor een vrolijke intonatie.
Tot zover de bejegening
Maar ja, wat dan? Moet je eenzaamheid signaleren? En wat gebeurt er dan? Of kun je iets doen om eenzaamheid te voorkomen?
Om te beginnen, je zult eerst moeten bepalen over wie we het hebben. Mondzorg? Geestelijke gezondheidszorg? Verpleeghuiszorg? Psychosociale zorg in de wijk? Dementiezorg? Zuigelingenzorg? Kraamzorg? In elk van die settings kun je een andere rol hebben.
Gaat het je erom dat je mensen wilt bijstaan die zich eenzaam voelen, of wil je mensen helpen die hun eenzaamheid willen oplossen? Gaat het je erom mensen zo te ontvangen in je zorginstelling, dat eenzaamheid verminderd wordt? Kortom, wat wil je weten? Wil je kunne signaleren en doorverwijzen? Wil je advies geven in in je instelling over hoe je mensen beter kunt verwelkomen in hun nieuwe huis?
Wat is je rol, wat is je doel?
Wat iemand moet weten die in de zorg werkt is sterk afhankelijk van wat je wilt bereiken. De eerste noodzaak is uiteraard dat je weet wat eenzaamheid is, wat je eventueel zou kunnen doen en laten. Ook niet te vergeten: waar de grenzen liggen van wat mogelijk is.
Kijk eens naar dit filmpje. Daarna wil je misschien dat je iets meer weten voor je je stort in het helpen van mensen. Zij zijn het waard dat jij verstand van zaken hebt, zodat je hen goed kunt verwijzen of helpen.
Wat je altijd kunt doen is dit:
- Bedenk dat mensen door eenzaamheid vaak onaardig worden, een kort lontje hebben en niet toeschietelijk zijn. De meeste mensen zijn in principe aardig maar eenzaamheid doet nare dingen met je brein. Dus wees aardig, bedenk dat bijna de helft van alle mensen er last van heeft!
- Onvoorspelbaarheid en onregelmatigheid zijn altijd vervelend. Steeds aan een nieuw persoon moeten wennen werkt eenzaamheid in de hand. Zorg dus voor regelmaat.
- Eenzaamheid is misschien wel gezondheidsbedreiging nummer één. Het vreet aan je en kost jaren van je leven. Verstand hebben van eenzaamheid en hulp kunnen geven is mensen een beter leven geven. Als je de mogelijkheid hebt, word deskundig.
Langdurige zorg
Als zorg niet tijdelijk is, maar blijvend, of mensen nu in een zorg setting gehuisvest zijn of dat de zorg aan huis komt, dan is je rol uitgebreider. Dan zul je meer moeten weten van hoe je eenzaamheid kunt voorkomen en verminderen. Dan ben je verantwoordelijk voor het welzijn van mensen. Hoe je eenzaamheid kunt voorkomen en aanpakken is dan deel van je werk. Wil je daar meer van weten, laat je dan scholen. Zodat je weet wat je kunt doen en wat je beter maar kunt laten.
