Gehoorverlies, je verliest meer dan je denkt
Het is twintig jaar geleden, hij was een van mijn allereerste cursisten. De eerste groep mensen die aan het werk ging met de cursus Creatief Leven. Dappere voorlopers. Proefkonijnen.
En hij was een Beetje Vreemd. Tijdens de tweede bijeenkomst voel het echt heel erg op: hij keek vriendelijk naar zijn buurvrouw aan de linkerkant als die iets zei en die aan de andere kant negeerde hij totaal. Al zei ze nog zulke aardige dingen. Dat deed ze overigens niet lang. Dat kun je je voorstellen.
Negeren
Genegeerd worden is ongeveer het meest pijnlijke dat je een ander mensen kunt aandoen, dus die vrouw voelde zich ellendig. Creatief Leven is een cursus die mensen helpt die zich te veel eenzaam voelen, dus een van de dingen die we echt aanpakken is hoe jij je gedraagt naar anderen. Het werd dus besproken. De man was zich van geen kwaad bewust. Zo kwam hij erachter dat hij aan één oor bijna helemaal doof was. Gehoorschade door zijn werk in de muziekindustrie. Dat was hem nog nooit opgevallen. Maar hij had wel de gevolgen ervaren.
Want wie doof is, of slechthorend, gedraagt zich anders dan mensen die een volledig gehoor hebben. Ga maar na, als je iets niet hoort reageer je er ook niet op. Dus als iemand jouw vriendelijk gedag zegt, reageer je niet. Als iemand je iets vraagt, hoor je het niet. Dat hoef je maar een paar keer te doen en mensen keren jou hun rug toe. Want niemand wil graag genegeerd worden. Zo ontstaat een aangename sfeer voor alle betrokkenen, maar voor degene met gehoorschade ontstaat er, vaak ongemerkt, eenzaamheid.
Lang niet iedereen die verminderd gehoor heeft of zelfs aan één oor volledig doof is, is zich van dit mechanisme bewust. En is men zich ervan bewust, dan zijn er vaak opmerkingen als:
‘heerlijk, nu hoef ik niet meer naar dat gezeur te luisteren’
‘ze moeten maar meer rekening gehouden met mij’
‘ik hoef me toch niet aan te passen aan mensen die niet willen herhalen wat ze zeggen’, of
‘ik ga toch niet met zo’n ding in mijn oor lopen omdat anderen niet luid genoeg praten’
Dooddoeners
Echt, ik heb ze allemaal gehoord, ook van familie van mij.
Als mensen zich zouden realiseren hoe het ze van anderen vervreemdt, dan zouden ze misschien wel meer moeite doen om aan een gehoorapparaat te komen. Ik weet in elk geval zeker: als mijn gehoor niet meer is wat het was, dan ga ik als een haas naar de winkel voor een apparaat. Stiekem heb ik al een test gedaan toen ik voor een nieuwe bril in de winkel was. Het is nog 100%.
Onderzoek
Laatst werd ik gebeld door een journalist, die wilde weten wat het effect was van gehoorproblemen op eenzaamheid. Daar zijn geen cijfers over. Dat er geen cijfers over zijn klopt wel, maar ik dacht dat er helemaal geen onderzoek naar was. Ik had het fout. Want er was al in 1980 wel degelijk onderzoek naar. Het idee dat gehoorverlies leidt tot minder communicatie en daardoor tot meer eenzaamheid is niet nieuw. Dat vrouwen daar meer last van hebben dan mannen leidt in dat verband natuurlijk meteen tot grappen. Maar het is geen grap. Eenzaamheid is geen grap. Alles wat je kunt doen om te voorkomen dat je eenzaam wordt is goud waard.
TEST!
Laat je gehoor testen en als het enigszins kan, zorg voor een gehoorapparaat. Kan dat niet, leer dan tenminste hoe je kunt zorgen voor betere communicatie. Want dat kan zeker en het helpt wel degelijk. Lees maar. Het blijkt namelijk dat anders omgaan met je gehoorverlies, bijvoorbeeld gebarentaal leren en anders aandacht geven in relaties tot anderen, een verbetering kan geven in communicatie en dus in gevoelens van eenzaamheid. Belangrijk, vooral omdat het voor jongeren met gehoorverlies nog ingrijpender blijkt te zijn dan voor ouderen.
Mijn allereerste cursist zag ik maanden na afloop van de cursus gearmd lopen met een leuke vrouw. Hij had een gehoorapparaat in. Ik heb niet laten merken dat ik hem kende, want wie wilde er nou destijds bekend zijn met iemand die cursussen geeft tegen eenzaamheid? Gelukkig zijn de tijden veranderd.
