Eenzaamheid herkennen, dat is een wens van veel hulpverleners. Maar wie dat wil is op een verkeerd spoor. Niemand kan aan de buitenkant zien of er bij iemand anders eenzaamheid speelt.
Eenzaamheid herkennen
Eenzaamheid herkennen, veel mensen zouden dat graag willen. Dan zouden ze mensen vast beter kunnen helpen. Maar wie denkt eenzaamheid te kunnen herkennen is op een verkeerd spoor. Alle tekenen die erop kunnen wijzen dat iemand zich langdurig eenzaam voelt kunnen net zo goed op iets anders wijzen. Op depressiviteit bijvoorbeeld, of somberheid. Op chronische pijn. Of op een onaangenaam karakter.
Zeker kunnen wij mensen heel goed aan gezichten zien of iemand vrolijk kis of niet, somber of opgewekt. Maar we kunnen daar ook prima mee de fout in gaan. Bijvoorbeeld als we mensen zien die een vrolijk gezicht hebben van nature, maar van binnen lopen te huilen.
Je moet je ook realiseren dat van alle mensen die je om je heen ziet, ongeveer de helft zich deze dag eenzaam voelt. We weten dat omdat in Nederland al een jaar of vijftig wordt gemeten hoe het met de eenzaamheid in de bevolking is gesteld. Of iemand zich eenzaam voelt is dus een beetje kop of munt gooien: je hebt ongeveer evenveel kans dat iemand zich eenzaam voelt of niet.
Andersom
Eenzaamheid herkennen is vrijwel een onbegonnen zaak. Je kunt allerlei signalen denken te zien en ze fout interpreteren. Misschien nog wel belangrijker is dat eenzaamheid heel vaak echt niet aan iemand is te zien. Met name als het nog niet in een chronisch stadium is gekomen en hulp dus gemakkelijker te geven is… Maar ook mensen die zich chronisch eenzaam voelen kunnen achter een façade van vrolijkheid en opgewektheid stiekem last hebben van eenzaamheid, zonder dat iemand een vermoeden heeft.
Vertrouwen
Tot slot moet het enige echte signaal van eenzaamheid, namelijk dat iemand zegt zich eenzaam te voelen, serieus genomen worden. Je mag er gerust op vertrouwen dat als iemand zegt zich eenzaam te voelen, dat dat dn ook de waarheid is. Eenzaamheid is een gevoel, dus de enige die het echt kan beoordelen is de persoon zelf. Het is dan ook volstrekt onzin om dan tegen iemand te zeggen; ‘U, eenzaam, maar dat kan helemaal niet!’.
Eenzaamheid echt herkennen
Eenzaamheid herkennen kun je eigenlijk maar op één manier. Dat is wanneer iemand zegt zich eenzaam te voelen. Alle andere vormen van ‘herkenning’ zijn zuiver speculatief. Het is gebaseerd op intuïtie. Nu hebben we als mens inderdaad mooie voelhorens om stemmingen van anderen te herkennen. Maar ze moeten wel altijd worden getoetst aan de werkelijkheid.
Als iemand zegt geen last te hebben van eenzaamheid is het onbegonnen werk om daar hulp bij te verlenen. Of het nu waar is of niet. Iemand moet het eerst zelf herkennen, zich bewust zijn van een probleem. En misschien ís er helemaal geen probleem. Kortom: eenzaamheid herken je bij jezelf, niet bij een ander.
Je moet je ook altijd afvragen waarom je eenzaamheid bij iemand anders zou willen ontdekken. Ben je in de positie om die ander daar bij te helpen? ken je goede hulp bij eenzaamheid en wil je daarnaar kunnen verwijzen? Als je dat niet kunt en alleen maar wil praten over eenzaamheid, doe het dan liever niet. Alle aandacht voor het probleem levert alleen maar meer stress op, wat echt niet bevorderlijk is voor het leven van de ander.
Ouderen, maar ook jongeren en volwassenen, spreken niet gemakkelijk over hun eenzaamheidsgevoelens. Het is dan ook niet een kwestie van het stellen van een paar vragen om tot een diagnose te kunnen komen. Om dat te kunnen moet je echt beschikken over specifieke gesprekstechnieken. En afgezien van alles wat je moet kunnen om anderen te bevragen over hun eenzaamheid, moet je je afvragen: hoe ga ik zelf om met eenzaamheid? Want je kunt toch niet werkelijk denken dat je een ander kunt helpen als je jezelf niet kunt helpen?
Wil je weten hoe het met de eenzaamheid van iemand anders is, dan zou je er naar kunnen informeren. Maar alleen als je ook iets te bieden hebt. Lees meer over signaleren.
Wie meer wil weten over herkennen en aanpakken van eenzaamheid bij (afhankelijke) anderen, laat zich het beste deskundig voorlichten.
