Eenzaamheid is het natuurlijk waarschuwingsmechanisme dat ons ertoe aanzet ons te verbinden met anderen. De vraag is nu, is er een verschil tussen eenzaamheid onder kinderen en volwassenen? En wat zijn dan die verschillen?
Eenzaamheid is een emotie
In wezen is eenzaamheid eenzelfde fenomeen. Een kind kan zich, net als een volwassene, in elk gezelschap eenzaam voelen. Zelfs opgroeien in een warm en hecht gezin hoeft geen garantie te zijn dat een kind zich niet eenzaam voelt. Er kunnen invloeden zijn vanuit de zeer vroege jeugd of van buiten het gezin die eenzaamheid in de hand werken.
Couveuse
Een voorbeeld is: opgenomen zijn geweest in een couveuse. De een merkt daar nooit meer iets van, een ander kan een levenslang trauma overhouden aan het gevoel gescheiden te zijn geweest van de moeder. Zo zijn er allerlei invloeden die mogelijk meewerken om eenzaamheid een probleem te maken, ook nog op latere leeftijd.
Er zijn twee grote verschillen als het gaat om de aanpak van eenzaamheid:
- Volwassenen zijn meer in staat zich te oriënteren en zo naar een oplossing te zoeken, terwijl kinderen afhankelijk zijn van hun omgeving.
- Volwassenen hebben vaak al jaren van foute aanpak achter de rug, waardoor het lastiger is te veranderen.
Voelt mijn kind zich eenzaam?
Hoe weet je dat een kind zich eenzaam voelt? Je kunt eenzaamheid niet echt aan iemand zien. Natuurlijk, als een kind teruggetrokken is, of erg verlegen, of het vertoont afwijkend gedrag waardoor het wordt gemeden door andere kinderen, dan is het eenvoudig te zien. Je kunt wel somberheid zien, of teruggetrokken gedrag, of verdrietige uitdrukkingen, maar eenzaamheid kun je alleen maar zelf voelen, net als pijn.
Erover praten is dan ook heel belangrijk. Het is de enige manier om erachter te komen of een kind last heeft van eenzaamheid. En ook bij kinderen geldt: neem een ander serieus. Als een kind zegt zich eenzaam te voelen, dan is dat ook echt zo, hoe je daar zelf ook tegenaan kijkt.
Wanneer is eenzaamheid een probleem?
Eenzaamheid is een probleem als je niet weet hoe je het kunt oplossen, of het zelf niet kunt oplossen. Dat heeft dus niet te maken met de lengte van de tijd dat je je eenzaam voelt, maar met je eigen kunnen. En dat kan dan weer een kwestie zijn van aanleg of van de vraag of je geleerd hebt ermee om te gaan. Het is niet verstandig af te wachten tot het vanzelf overgaat, want dat maakt het probleem groter. Zoek dus hulp.
Welke kinderen voelen zich eenzaam?
Eenzaamheid wordt nauwelijks gemeten bij kinderen. Er zijn zelfs psychologen die denken dat eenzaamheid pas ontstaat in de puberteit. Tragisch. Het is dus niet precies te zeggen hoe groot het probleem in omvang is. De algemene trend in de bevolking is dat het percentage mensen dat last heeft van eenzaamheid licht daalt over de afgelopen 40 jaar.
Met gemiddeld 10% ernstig eenzaam (over alle gemeten leeftijdsgroepen) en totaal ca. 40% van de bevolking die zich te vaak eenzaam voelt over alle leeftijdsgroepen is dat nog steeds dramatisch. Het kan zijn dat eenzaamheid onder kinderen groeiend is, omdat bekend is dat een scheiding negatieve invloed heeft op de ervaren eenzaamheid. Maar echt betrouwbare gegevens zijn er niet.
Wat is de oplossing?
Dat is dezelfde vraag als: ‘wat moet je aan pijn doen, dokter?’ Het hangt namelijk 100% af van de persoon zelf en van diens omstandigheden. Er is dus geen standaardoplossing, er zijn geen echte tips te geven, behalve: praat erover en zoek hulp. Eenzaamheid is altijd een individueel probleem en dat vraagt om een individuele oplossing. Bij kinderen zal het waarschijnlijk nodig zijn het gezin te betrekken. Vraag hulp aan een deksundige.
