Eenzaamheid in de werkomgeving
Leerpunt voor teams en organisaties, het is een fenomeen waar weinig aandacht voor is. Laat staan dat we weten wat we er aan kunnen doen. Marijke Coert vertelt.
De wereld verandert, organisaties moeten zich in steeds sneller tempo aanpassen. Het management van een organisatie is in beginsel resultaat- en doelgericht, vastbesloten, besluitvaardig en duidelijk. Te vaak echter lopen managers voor de troepen uit en verliezen ze onbedoeld de verbinding met hun team, waar niet iedereen snel genoeg kan schakelen of meekomen.
Mensen zijn sociale wezens, de meesten van ons houden van voorspelbaarheid en veiligheid, een vertrouwde omgeving. We hechten aan vaste patronen, in het werk, onze sociale omgeving en het dagelijks leven. We zijn ons daar vaak niet van bewust, totdat die patronen worden doorbroken. Het hele leven draait om relaties die binnen patronen worden onderhouden, dus ook in de werksfeer.
Verandering werkt door
Als er dus in de werkomgeving iets verandert, dan heeft dat vaak gevolgen op individueel niveau. Het kan enige tijd een angstig, leeg of onbestemd gevoel geven, eenzaamheid ligt op de loer. Op de werkvloer worden die gevoelens nauwelijks onderkend en evenmin besproken, wat ook geldt voor eventuele ontwikkelingen in het privéleven van medewerkers. Het individuele welzijn lijkt vaak van minder belang, met alle negatieve gevolgen van dien.
Als er iets negatiefs gebeurt, is het vanzelfsprekend dat men zich een tijdje minder gelukkig, in de war, leeg, onbestemd of zelfs eenzaam voelt. Bij positieve gebeurtenissen is dat moeilijker voor te stellen. Maar uiteindelijk doen alle grote en kleinere gebeurtenissen – eigen keus of niet- ook van bínnen iets met iemand. Een vertrouwd patroon wordt verstoord en zal nooit meer hetzelfde zijn!
Veiligheid
Met ieder nieuw begin, eindigt er ook iets veiligs en vertrouwds, iets bekends wordt afgesloten en de nieuwe situatie moet wennen. Dit veranderingsproces heeft écht even tijd nodig. Voor de één is dat een paar weken, voor de ander een paar maanden of nog langer. Die vervelende gevoelens bij veranderingen horen bij het leven, op zich dus geen reden tot ongerustheid. Dat is anders als in een veranderde situatie nieuwe, vertrouwd aanvoelende patronen uitblijven en langdurige(r) eenzaamheid zich aandient.
Welzijn werkt door
Chronisch eenzame mensen voelen zich verdrietig, zijn niet gelukkig en trekken zich steeds meer terug, dus ook op het werk. Ze verliezen de grip op hun leven, hebben minder plezier in gezelschap, verliezen aan besluitvaardigheid. Hun weerstand vermindert, ze worden sneller ziek en herstellen langzamer. Men voelt zich eenzaam, maar omschrijft het vaak anders, herkent het niet als zodanig.
Er is een gevoel van leegte en onbestemdheid, burn-out en depressie liggen op de loer. Onderzoek toont aan dat 40% van de Nederlanders zegt zich te vaak eenzaam te voelen. En gemiddeld zo’n 10% voelt zich zelfs érg eenzaam (oud én jong, dus ook de medewerkers binnen iedere organisatie). Chronisch, elke dag. Met alle gevolgen van dien.
Verbondenheid
Mensen geven het beste van zichzelf als ze gemotiveerd worden of zelfs bevlogen mogen zijn. Om dit in een organisatie te bereiken moeten medewerkers niet alleen de ruimte en het vertrouwen krijgen zich te ontwikkelen, maar moeten ze zich vooral ook gehoord, begrepen en –belangrijker nog- verbonden voelen. Hun welzijn en daarmee de kwaliteit en continuïteit van functioneren, is daarvan in hoge mate afhankelijk.
Organisaties en teams bestaan uit mensen met hun menselijke behoeften, met hun voor- of tegenspoed en met eigen leerpunten. Jammer genoeg bestaat er geen technisch snufje waarmee echte verbinding in de veranderde organisatie, team of persoonlijke werkomgeving “met een druk op de knop” tot stand wordt gebracht. En het is belangrijk te onderkennen dat het psychologische aanpassingsvermogen van de mens nu eenmaal achterloopt op de snelheid waarmee technologische of organisatorische ontwikkelingen zich voltrekken.
Aandacht
Elke relatie heeft oprechte aandacht nodig. De relatie met een partner, kinderen, familie en vrienden loopt dus stuk als er geen tijd voor wordt vrijgemaakt of -waar nodig- voor wordt gevochten. Dit is niet anders in een werkrelatie. Oprecht, bewust en consequent aan vertrouwen werken, geeft in korte tijd een veel effectiever resultaat, zonder dat het extra energie kost.
Let dus in een organisatie of team op signalen en gedragsverandering en ga de dialoog aan! Zoek samen naar oplossingen en zorg dat je er bent voor elkaar, toon oprechte belangstelling, vraag door en voorkom dat medewerkers verloren raken in de organisatie en in eenzaamheid vervallen.
Naschrift
Soms blijven nare gevoelens bij iemand voortduren en lukt het iemand niet zelf aan eenzaamheid te ontkomen. Dan is het fijn dat er goede professionele hulp is, die met de zogenoemde oplossingsgerichte methodiek iemand kan helpen er beter mee om te gaan. Deze methodiek is zeer effectief in zowel werk- als privésituaties.
Marijke Coert
