Eenzaamheid kun je niet aan iemands gezicht aflezen. Ook niet aan hoe iemand leeft. Als je het denkt te zien zit je er misschien naast. En als je het niet denkt te zien… huilt iemand misschien van binnen. Wat is het dan precies?
Eenzaamheid is een gevoel
Een gevoel dat iedereen kent. Een gevoel van leegte. Een gevoel van niet -verbonden zijn met de anderen, met de wereld. Iedereen weet wat het is. Niet iedereen kan er goed mee omgaan. Om het heel precies te zeggen: eenzaamheid is het fysiek ervaren van een tekort aan verbondenheid met anderen. Fysiek, omdat je het in je lichaam voelt en het in je hersenen is te meten. Verbonden zijn met anderen heb je nodig. Het is een basisbehoefte, net als eten en drinken.
De oorzaak van eenzaamheid
De oorzaak van dit nare gevoel kan liggen in de jeugd, maar dat hoeft niet. Wie een levenspatroon heeft dat geen balans beidt in het leven, kan zich erg eenzaam voelen. Wie zich niet goed kan losmaken van dat gevoel, waardoor het blijft voortduren, heeft last van chronische eenzaamheid. Dit wordt ook wel “eenzaam zijn” genoemd. Het is een vast patroon geworden. Daarnaast heeft dit gevoel voor ieder mens een andere betekenis. Het is een individueel probleem. Daarom zijn er geen standaard oplossingen. Gelukkig is eenzaamheid wel aan te pakken door per individu te kijken wat de behoeften zijn.
Kijk rond op de site voor tips, links en mogelijke aanpak.
Eenzaamheid bedreigt de volksgezondheid
Minstens 10% van de Nederlanders heeft last van ernstige eenzaamheid. Het verzwakt het afweersysteem en verhoogd de bloeddruk. Mensen zijn vatbaarder en genezen minder snel. Deze groep mensen komt doorgaans niet met de vraag: “Help mij van mijn eenzaamheid af”. Ze worden niet geholpen of de hulp is gericht op iets anders. Het onderliggende probleem blijft vaak buiten beeld. Naast deze 10% is nog eens 30% van de Nederlanders naar eigen zeggen te vaak eenzaam.
Eenzaamheid is een individuele zaak
De kluizenaar kan zielsgelukkig zijn en de druk bezette meid met een uitgebreid sociaal netwerk kan zich eenzaam voelen. Het ene moment voel je je heerlijk in je eentje, een jaar later ben je diepongelukkig omdat er niemand bij je is. Eenzaamheid kan een leven lang om je heen hangen, het kan ook opeens opduiken. Dat is het nare. Je kunt het niet voelen voor een ander, het is je eigen, unieke gevoel. Dat maakt het lastig.
Sociaal isolement is niet hetzelfde als eenzaamheid
Sociaal isolement is niet het zelfde als eenzaamheid. Wie een klein netwerk heeft, of zelfs iets wat met de beste wil van de wereld geen netwerk is te noemen, kan zich prima en gelukkig voelen. Dat dat een kwetsbare situatie is, dat is logisch. Als je van tien vrienden er een verliest is dat erg, maar als je die ene vriend die je hebt, kwijt raakt, dan gaat er wel een heel zware deur dicht in je leven. Maar eenzaamheid is echt iets anders. Sociaal isolement is een situatie, eenzaamheid een emotie, een gevoel.
Verstoring van patronen in iemands leven
Niet alleen een partner verliezen kan leiden tot eenzaamheid. Verandering van werk, een kind krijgen, ziekte, anders zijn door een handicap, het zijn allemaal verstoring van levenspatronen. Zo’n verstoring geeft angst, onzekerheid, een gevoel van leegte. Verstoring van bestaande patronen betekent ook een verstoring in de patronen van relaties die we hebben.
Dat vraagt om aanpassing aan de nieuwe situatie. Tijdens zo’n transitie kan eenzaamheid optreden. Nieuwe patronen ontwikkelen die recht doen aan de individuele behoeften, daar ligt de uitdaging voor het omgaan met eenzaamheid.
Eenzaamheid aanpakken vraagt om kennis van zaken
Eenzaamheid is een fenomeen dat pas de laatste jaren beter wordt onderzocht. Het is een complexe onderwerp. Wie hulp zoekt bij de aanpak van eenzaamheid doet er goed aan uit te zoeken welke deskundigheid de hulpverlener heeft. Wie hulp wil geven aan anderen moet eerst zorgen zelf voldoende kennis te hebben van eenzaamheid. Goede bedoelingen zijn prachtig, een warm hart is een noodzaak, maar deskundigheid is vereiste nummer één.
