Al is deze foto wel erg overdreven, we weten het zeker: eenzaamheid is, net als andere menselijke emoties, besmettelijk. En voor wie dat niet gelooft is er wetenschappelijk onderzoek naar hoe emoties zich verspreiden in een bevolking.
Waarschuwing: eenzaamheid is besmettelijk
Het is fijn om te weten dat een schaterlach besmettelijk is. Het hoeft niet eens de slappe lach te zijn, gewoon een beetje lachen werkt ook al.
Eenzaamheid is besmettelijk. Het kan even besmettelijk zijn als een verkoudheid. Dat blijkt onder meer uit een zestig jaar lopend Amerikaans onderzoek onder ruim vijfduizend mensen (Journal of Peronality and Social Psychology, december 2009).
Psycholoog en expert in eenzaamheid John Cacioppo van de universiteit van Chicago en collega’s gebruikten gegevens uit de Framingham Heart Study. Dit onderzoek startte in 1948 in het stadje Framingham en was bedoeld om de risico’s op hart- en vaatziekten van de bevolking in kaart te brengen.
Ruim vijfduizend Amerikanen namen deel aan het onderzoek. Inmiddels hebben deze proefpersonen ruim vijfduizend kinderen gekregen. Bij deze tweede generatie is ook het (sociaal) leven in kaart gebracht. Elke twee tot vier jaar namen de onderzoekers met deze generatie contact op en verzamelden informatie over hen en hun vrienden.
Emoties kleven je aan
Je zou kunnen zeggen dat het eenvoudiger is besmet te worden met een emotie, dan met corona. Maar hoe komt dat precies? Sociale netwerken is het antwoord! Volgens onderzoekers Nicholas Christakis, professor aan de Harvard University, en James Folwer, universitair hoofddocent aan de University of California, San Diego, hebben sociale netwerken clusters van gelukkige mensen en ongelukkige mensen in zich die reiken tot de derde graad. Vrienden van mensen die omgaan met mensen die zich erg eenzaam voelen, worden zelf ook meer eenzaam.
Geluk centraal…
Christakis en Fowler zeggen dat iemands geluk te maken heeft met het geluk van hun vrienden, de vrienden van hun vrienden en de vrienden van hun vrienden, dat wil zeggen met mensen die ver buiten hun sociale horizon liggen. Uit hun onderzoek bleek dat gelukkige mensen zich meestal in het centrum van hun sociale netwerken bevinden in grote groepen andere gelukkige mensen, waar elke extra gelukkige vriend iemands kans om gelukkig te zijn met ongeveer 9 procent verhoogt.
Maar let op, emoties verbinden ook!
Onderzoek van de Universiteit van Oklahoma en de Universiteit van Texas in Austin toont aan dat wanneer individuen een hekel hebben aan dezelfde mensen of een algemene afkeer van iets in het algemeen vinden, die individuen ineens een band hebben die gemakkelijk verandert in een vriendschap omdat het een connectie is.
Zo kunnen boze mensen samenklitten en zich helemaal thuis voelen bij mensen die net zo boos zijn. Helaas, bij eenzaamheid geldt bijna altijd dat gedeelde eenzaamheid dubbele eenzaamheid is.
Wat kun je hieruit leren?
Neem even de tijd om na te denken en vraag jezelf af:
- welke soorten emoties verspreid ik en welke invloed heeft dat op anderen met wie ik omga, zoals mijn familie, kamergenoten, teamgenoten, collega’s, enz.?
- Hoe gemakkelijk laat ik anderen mijn emoties beïnvloeden? Weet ik zelfs dat het gebeurt?
- Zijn de mensen op mijn sociale netwerken het soort mensen waarmee ik me echt wil omringen?
- Zou ik wijzigingen willen aanbrengen in mijn contacten?
Negatieve gedachten
Zo ontdekte Cacioppo dat er zoiets als een besmettelijkheid van eenzaamheid bestaat. Mensen die zich eenzaam voelen, zoeken een vriend of buur op. Maar die spaarzame vriend of buurtgenoot belasten ze vervolgens met hun negatieve gedachten. Daardoor ontwikkelt ook die ander gevoelens van eenzaamheid en raakt ook steeds verder sociaal geïsoleerd.
Samen met anderen eenzaam zijn is niet fijn
Het gaat in tegen je intuïtie. Maar juist door met anderen samen te zijn, kun je eenzamer worden. Het is precies de reden waarom lotgenotencontact bij eenzaamheid zo slecht is.
Eenzaamheid gaat niet alleen over hoe je je voelt. Je hersenen werken anders en je neemt andere beslissingen. Daardoor kan je je ook anders gaan gedragen, omdat je minder controle over jezelf hebt – je eet bijvoorbeeld die ongezonde vette hap eerder voor de lunch in plaats van een maaltijd of je bestelt ongezonde maaltijden voor het avondeten. Eenzaamheid maakt dat je je minder gemotiveerd voelt om te sporten, wat belangrijk is voor de mentale en fysieke gezondheid. Je hebt ook meer kans om agressief te reageren op anderen.
Misverstand over de oplossing van eenzaamheid
Soms denken mensen dat de enige uitweg uit eenzaamheid is door gewoon met nog een paar extra mensen te praten. Erop uit te gaan, onder de mensen te komen. Maar eenzaamheid heeft minder te maken met het aantal contacten dat je legt en meer met hoe je de wereld ziet. Als je eenzaam wordt, ga je je anders gedragen en de wereld anders zien.
Je ziet in je omgeving en in andere mensen eerder een bedreiging. Je verwacht vaker te worden afgewezen en je gaat negatiever oordelen over de mensen met wie je omgaat. Mensen met wie je praat, kunnen dit voelen, en als gevolg daarvan vermijden ze het contact met je, wat je eenzaamheidscyclus in stand houdt.
Studies hebben aangetoond dat (niet-eenzame) mensen die met eenzame mensen omgaan, eerder zelf eenzaam zullen worden. Eenzaamheid is dus besmettelijk, net zoals geluk is – als je met gelukkige mensen omgaat, is de kans groter dat je gelukkig wordt. Maar ja, gelukkige mensen willen liever niet met je omgaan… Het is ook precies de reden dat mensen die zich eenzaam voelen deskundige begeleiding nodig hebben om er uit te komen.
Hulp helpt echt
Omdat eenzaamheid besmettelijk is, is het niet verantwoord als vorm van hulp eenzame mensen met anderen in contact te brengen. In elk geval niet zonder goede, deskundige begeleiding. Meer weten over deskundigheidsbevordering? Kijk hier.
Zoek je hulp? Ga naar een Specialist Eenzaamheid
