Eenzaamheid aanpakken, en dan…
Eenzaamheid enthousiast aanpakken, je ziet het veel mensen doen. Overal waar je mensen zich bewust ziet worden van een probleem, zie je tegelijkertijd at er meteen actie wordt ondernomen. Of het nu gaat om Oekraïense vluchtelingen, sluiting van een zwembad of eenzaamheid. Vaak zie je dan dat na het eerste enthousiasme er een teleurstelling volgt. Hoe komt dat?
Psychologische verklaringen
Het fenomeen waarbij mensen zich vol enthousiasme in een activiteit storten, om later te ontdekken dat het veel uitdagender is dan ze in eerste instantie dachten, is nauw verbonden met psychologische concepten zoals motivatie, optimisme en het planningsgedrag van de mens. Dit fenomeen kan worden begrepen vanuit verschillende psychologische perspectieven. Zo is eenzaamheid aanpakken iets wat je met veel enthousiasme kunt beginnen, om tot de ontdekking te komen dat het lastiger is of meer van je vraagt dan je dacht.
1. Initiële Motivatie en Optimisme:
In het beginstadium van het enthousiasme domineren positieve emoties en een sterke motivatie. Mensen worden aangetrokken door het idee van een nieuwe uitdaging, vaak aangewakkerd door een enthousiaste perceptie van de voordelen en beloningen die de activiteit met zich meebrengt. Dit optimisme wordt vaak aangewakkerd door een focus op de positieve aspecten van de taak, waarbij de moeilijkheden over het hoofd worden gezien of onderschat.
De psychologie achter dit fenomeen kan deels worden verklaard door de optimistische bias, een neiging van mensen om toekomstige gebeurtenissen positiever in te schatten dan realistisch is. Dit optimisme fungeert als een motivator, waardoor mensen zich aangetrokken voelen tot uitdagingen zonder volledig rekening te houden met de mogelijke hindernissen.
2. Planning Fallacy en Overmoed:
De planning fallacy, een concept voorgesteld door Daniel Kahneman en Amos Tversky, komt ook naar voren in dit fenomeen. Mensen hebben de neiging om hun vermogen om taken uit te voeren te overschatten, zelfs als ze vergelijkbare taken eerder hebben ondernomen. Deze overmoedige inschatting kan leiden tot een onrealistische verwachting van het gemak waarmee ze een nieuwe activiteit kunnen beheersen.
Bijvoorbeeld, iemand die eerder succesvol een taak heeft volbracht, kan geneigd zijn te denken dat een vergelijkbare taak ook soepel zal verlopen, zonder volledig rekening te houden met specifieke uitdagingen of verschillen die de nieuwe taak met zich meebrengt.
3. Het Dunning-Kruger Effect:
Het Dunning-Kruger effect, een cognitieve bias waarbij mensen met beperkte vaardigheden op een bepaald gebied hun eigen bekwaamheid overschatten, kan ook een rol spelen. In het begin van een nieuwe onderneming hebben mensen soms onvoldoende inzicht in de complexiteit van de taak, waardoor ze denken dat het gemakkelijker zal zijn dan het in werkelijkheid is. Naarmate ze meer ervaring opdoen, groeit hun bewustzijn van de moeilijkheden, wat soms gepaard gaat met een gevoel van ontmoediging. Het klinkt mooi, dat Dunning-Krugereffect, maar niet iedereen is overtuigd van de juistheid. Lees maar eens hier.
4. Intrinsieke vs. Extrinsieke Motivatie:
Een ander aspect is de aard van motivatie. Als mensen intrinsiek gemotiveerd zijn, gedreven door persoonlijke interesse en plezier in de activiteit zelf, kan dit hen aanvankelijk helpen over uitdagingen heen te kijken. Echter, wanneer de moeilijkheden toenemen, kan extrinsieke motivatie (gedreven door externe beloningen of sociale druk) een cruciale rol gaan spelen. Als de extrinsieke motivatie niet voldoende is of afneemt, kan de initiële enthousiasme afnemen.
5. Veranderende Psychologische Toestand:
Naarmate mensen meer betrokken raken bij een activiteit, kunnen hun psychologische toestand en emotionele reacties veranderen. Wat begon als een opwindende uitdaging kan evolueren naar een stressvolle taak als de verwachte beloningen niet worden gerealiseerd of als de hindernissen groter blijken dan gedacht. Deze verschuiving in de psychologische toestand kan leiden tot verminderde motivatie en een gevoel van teleurstelling.
6. Zelfregulatie en Doorzettingsvermogen:
Zelfregulatie, het vermogen om doelen te stellen en acties te plannen om die doelen te bereiken, speelt ook een rol. Als mensen hun inspanningen onvoldoende kunnen aanpassen aan de daadwerkelijke uitdagingen, of de taken ingewikkelder zijn of langer duren dan verwacht, kan de motivatie afnemen. Doorzettingsvermogen en veerkracht zijn cruciaal om door moeilijke fasen heen te komen en het enthousiasme weer op te bouwen.
7. De praktijk:
Veel mensen die zich bezig gaan houden met de aanpak van eenzaamheid komen als snel tot de conclusie dat ‘die eenzame mensen niet komen naar die leuke dingen die ze organiseren’. Dat eenzaamheid taaier en ingewikkelder is dan ze dachten. Dat het succes niet zo voor het grijpen lag als ze dachten. De enige oplossing daarvoor is: meer leren. Meer begrijpen van de complexiteit van eenzaamheid. Meer weten wat werkt en wat niet, en vooral waarom dat zo is. En dan DOORRRR…
Eenzaamheid aanpakken en volhouden…
Het is de enige manier. Want alleen met enthousiasme en volledige inzet gaat het lukken. Of het nu gaat om je eigen eenzaamheid of die van een ander, je hebt er energie voor nodig. En het is ook niet in een vloek en een zucht voor elkaar. Maar met alleen enthousiasme lukt het je echt niet. Je moet weten wat je doet.
Conclusie:
Het fenomeen waarbij mensen zich met enthousiasme in een activiteit storten en dan opgeven is dus niet ongebruikelijk. Het is goed te weten dat het meer mensen overkomt, zodat je weet dat je er niet alleen zo voorstaat. En dat je blijft doorbijten als het tegenzit. Eenzaamheid aanpakken is dan misschien niet het meest eenvoudige, mensen verdienen het om serieus te worden geholpen. Dus als het tegenzit, zorg voor meer kennis als dat nodig blijkt, en zet door!
