Eenzaamheid aanpakken, het klinkt zo simpel. Dat er iets moet gebeuren als iemand last heeft van eenzaamheid, daar zijn veel mensen het over eens. Maar wat dan? En hoe?
Aanpakken moet
Dat er iets moet gebeuren als iemand last heeft van eenzaamheid, daar zijn veel mensen het over eens. Je kunt vinden dat het nu eenmaal menselijk is ergens bij te horen, je kunt vinden dat je zelf tekort schiet als je anderen aan hun lot over laat, je kunt het een taak van de overheid vinden of van mantelzorgers, van de buren of van familie, maar dat er iets moet gebeuren, daar zijn we het wel over eens. Het probleem is groot.
Gemeenten en eenzaamheid
Dat vinden ook gemeenten. Kijk maar eens naar wat gemeenten in het nieuws brengen over eenzaamheid. Ze vallen over elkaar heen als het gaat om de aanpak van eenzaamheid. De ene gemeenteraad is nog voortvarender dan de andere. Van manifestaties met clowns tot guerilla-marketing, alles halen ze uit de kast om eenzaamheid onder de aandacht te brengen. In vrijwel elke gemeente is de pers benaderd om een plan, een voornemen, een actie, een statement tegen eenzaamheid aan te kondigen. Blijkbaar wordt eenzaamheid, met name die van ouderen of ‘andere kwetsbare groepen’ als een groot probleem gevoeld.
Scheef beeld van eenzaamheid
Het is belangrijk te weten dat dit beeld dat we door de media krijgen voorgeschoteld absoluut niet klopt met de werkelijkheid. Het is een volkomen scheef beeld dat ons via kranten, tv en via voorlichtingsfolders van allerlei organisaties bereikt. Nu zijn de media een doorgeefluik van wat er in de wereld gebeurt, dus het is niet eerlijk hen verantwoordelijk te maken voor een fout beeld. Maar als dat beeld niet klopt, als eenzaamheid geen ouderenprobleem is en als het dan geen groot en groeiend probleem is… is er dan wel een probleem? En hoe komt het dat wij dat denken?
Ca. 40% van de bevolking voelt zich eenzaam
In zowel Nederland als België voelt ongeveer 40% van de mensen zich eenzaam. De cijfers voor Nederland zijn te vinden op deze website van het RIVM. Voor België zijn ze hier te vinden. Dat is een probleem van de eerste orde voor de betrokkenen en hun relaties. Voor hun welbevinden, hun gezondheid, hun functioneren. De gevolgen van eenzaamheid zijn immens.
En overigens, als die argumenten niet genoeg zijn is het financiële argument altijd nog keihard: eenzaamheid kost de maatschappij miljoenen, zo niet miljarden. Aan extra zorgkosten, aan minder cognitief en creatief functionerende mensen, aan niet-participeren in de samenleving. Al met al zijn er redenen te over om naar een grondige aanpak van eenzaamheid te zoeken.
Hoe kun je eenzaamheid aanpakken
Maar over hoe dat aanpakken dan zou moeten, wat er moet gebeuren en wanneer, daar wordt nogal over gestoeid. Daarom is het goed te luisteren naar ervaringen van mensen die helpen bij rouwverwerking. Bij ‘change-managers’, bij coaches en therapeuten.
Er is wel degelijk in grote lijnen overeenstemming over wanneer hulp wel en wanneer het geen effect heeft. Kijk maar eens bij de transitiecurve van Hopson:
Na een ingrijpende gebeurtenis is het dal de eerste bestemming. En de crisis is nodig om een mens te doen besluiten dat er nu werkelijk iets moet gebeuren… voor veel mensen is dat een tijd van bezinning, die niet altijd even fijn is. Loslaten van wat er was is voor de meesten van ons een pijnlijk proces. Toch is dat vaak een voorwaarde voor groei.
Het beëindigen, het loslaten, levert meestal ook een einde aan beperkende omstandigheden. Daarmee worden dromen, waarvan je dacht dat ze nooit zouden kunnen uitkomen, misschien wel haalbaar! Kijk ook eens naar jouw strategie om erachter te komen wat je echt wilt. Luister naar je echte antwoorden, je moet ontdekken wat je wilt, je hoeft het niet te doen. Ontken niet waar je je toe aangetrokken voelt, wat je interesse heeft, het is belangrijke informatie.
Je moet door eenzaamheid heen
Steunen, dat kun je in die periode eraan voorafgaand misschien, maar denk maar niet dat je de crisis en het diepe dal kan vermijden. Het heeft nauwelijks zin eenzaamheid aan te pakken in de periode van transitie. Pas als blijkt dat iemand er niet op eigen kracht uit komt, dus na die ca. 9 maanden in het dal blijft hangen, dan is een aanpak van eenzaamheid door goede hulp mogelijk effectief.
Dit, en daarmee samenhangende theorieën, plus praktijkgerichte oefeningen, dat is wat je leert als je bij Faktor5 de opleiding doet voor Specialist Eenzaamheid. Zodat je weet wat je kunt doen en wanneer. Zodat je echt eenzaamheid kunt aanpakken.
