Gemeenten voelen de druk om eenzaamheid lokaal aan te pakken. Van de Rijksoverheid, van belangengroepen, van de gemeenteraad. Maar hoe doe je dat? En is het een gemeentezaak?
Gemeentelijk beleid rond eenzaamheid
Ouderen zijn van oudsher de groep mensen die als eenzaam worden gezien en waar de aandacht van kerken, welzijnsorganisatie en gemeenten naar uitgaat. En inderdaad is eenzaamheid voor veel ouderen een probleem. De WMO draagt gemeenten op burgers te ondersteunen die zich eenzaam voelen, dus is er veel belangstelling voor de ondersteuning van ouderen.
Het lijkt dus voor de hand te liggen dat een gemeente zich bekommert om eenzame ouderen, maar die strategie is niet vol te houden. Naarmate men ouder is, wordt veranderen moeilijker. En dat is precies wat nodig is om eenzaamheid op te lossen. Veel verstandiger is het om het beleid te richten op de jongsten, op ouders, op jongvolwassenen en singles. Daar valt nog heel wat te verbeteren.
Gemeentelijk beleid moet voor alle burgers gelden
Eenzaamheid is een breed probleem in de samenleving. Het is geen probleem van oude mensen, het is een probleem dat naarmate men ouder wordt lastiger op te lossen is. Oud en eenzaam… het wordt vaak in één adem genoemd. Niet terecht. Hoe verleidelijk het ook is de aandacht op ouderen te richten, het is niet verstandig.
Blijven we alleen de oudsten steunen, dan wordt de groep ‘oude eenzamen’ steeds groter, omdat er een groeiende aanwas is. Nu al is te voorspellen dat over vijf jaar het aantal eenzame ouderen enorm zal zijn toegenomen, terwijl feitelijke hulpverlening nog niet eens van de grond is gekomen.
Te vaak nog wordt vanuit oude veronderstellingen gewerkt: bezoeken, activeren een sociale omgeving aanbieden… we weten uit onderzoek dat dat niet werkt. We zullen naar een heel andere aanpak moeten, waarbij stap 1 is: kennis van eenzaamheid in huis halen.
Druk op gemeenten
Gemeenten voelen de druk om beleid rond de aanpak van eenzaamheid te maken. Van de Rijksoverheid, van de gemeenteraad, van belangengroepen. Bij gebrek aan fondsen ligt het dan voor de hand om de uitvoering te laten bij organisaties die van oudsher de aanpak van eenzaamheid tot hun taak rekenen… en bij het bedrijfsleven. Begrijpelijk, maar dat kan beter. Beter is het eerst te zorgen dat er een basiskennis aanwezig is over eenzaamheid en over de complexe materie die het is. Zo kan een gefundeerd besluit worden genomen om geld te besteden waar dat zinvol is.
Voorlichting over eenzaamheid
Beslissers en beïnvloeders doen er goed aan zich te laten voorlichten, om te zorgen dat ze goed beslagen ten ijs komen. Er zijn in Nederland inmiddels steeds meer vrijgevestigde specialisten eenzaamheid die kunnen adviseren en begeleiden bij het proces van besluitvorming over een actieplan voor de aanpak van eenzaamheid. Neem contact met ze op, het loont de moeite.
Gebruik voorbeelden van andere gemeenten
Inmiddels zijn er al tal van gemeenten die een beleid hebben ontwikkeld. Sommigen zijn niet meer dan een klein verlengstuk van de oude opdracht vanuit de WMO die gemeenten opdraagt burgers te ondersteunen die zich eenzaam voelen. Andere gemeenten (Amsterdam en Rotterdam bijvoorbeeld, maar ook een gemeente zoals bijvoorbeeld Westland) hebben een heel eigen plan ontwikkeld. Tal van gemeenten hebben al een plan, maak er dus gebruik van, maar uiteraard alleen als ze succesvol zijn.
Welk plan je ook inziet, het begint altijd bij deskundigheidsbevordering. Dat kan zijn van alleen de beleidsambtenaar, dat kan zijn van de Raad en van het College van wethouders, dat kan zijn van een selectie uit de in de gemeente actieve organisaties, dat kan zijn een serie informatieavonden voor wijk en buurt.
Het begint altijd met kennis. Haal het in huis.
